Hello, ka-blogs! Kwentong ube tayo, ahihi… Alam nyo ang ube, sure me much. 😉 Purple yam ito sa English. Isa itong uri ng tuber or rootcrop. Iba pala ito sa taro, mga kapatid. Tuber din ang taro at malapit na kamag-anak ng ube, pero magkaiba sila… Nakakain ang ube at masarap, walang tututol, hihihi…. Halayang ube, anyone? Oo, siyempre, nakalagay sa halo-halo, sarap! Purple yam jam nga pala ang halayang ube sa English, mabanggit lang… 🙂
Halayang ube, isa sa masarap at kinasanayang minatamis ng mga Pilipino/ wanderingchopsticks.blogspot.com
Ang ube, isa sa mga halamang-ugat na paboritong itanim ng mga taga-amin, bukod sa luya, hehe. Bagay ang ube sa lupa roon… Tapos, hindi ito high maintenance na pananim. Basta maganda ang lupang taniman, medyo malamig at may kaunting espasyo – malayu-layo sa iba pang pananim – nabubuhay at lumalago na itong halaman.
Tanim na ubeng may suloy na/ en.wikipedia.org
Ang pagtatanim pala ng ube, para ring pagtatanim sa kamote at patatas. Pipiraso ng ubeng magulang, malulusog at may mga mata – siyang itatanim. Maliit lang, about two inches na cubical, ilalagay sa hinukay na lupa. Tatabunan yaon at regular na didiligin. Ang kapirasong tanim, pag nakailang-linggo, magkakasuloy na, ahaha. Pagnakailan, iyon ay lalago… Habang lumulusog ang mga dahon sa itaas ng halaman, nagkakalaman rin at lumalaki ang mga ugat nito sa ibaba, sa ilalim ng lupa. Nakakamangha, nakakagiliw…
Para rin nga palang kamote o sweet potato ang halamang ube. Bukod sa kulay ng kanilang laman, ang kaibahan ng dalawa, ang puno ng ube ay mas matingkad ang vine-like property. O, ha, may vine-like na nalalaman, shaks… Oo, mas gumagapang ang puno, mga sanga at dahon ng ube kaysa sa kamote. Ewan ko lang, bakit…
Hugis-puso ang mga dahon at uri ng halamang gumagapang para mabuhay at lumago/ en.wikipedia.org
Pareho sila ng kamote – gumagapang at pumupulupot sa balag o katabi nitong shrub o kaya, poste… Pero, kung tama ang na-observe ko, ang kamote, pwedeng walang gagapangan sa loob ng isaang yarda o isang metro, pero makaka-survive pa rin at lalago. Pataas… Samantalang ang ube, isang foot rule pa lang ang suloy, kailangan nang lagyan ng kawayan o posteng makakapitan. Kung hindi, babagsak itong halaman sa lupa, mamamatay. Para itong baging, baging na malambot ang mga tangkay at dahon…
Kulay lila ang gilid ng tangkay at outlines ng mga dahon ng halamang ube/ davesgarden.com
Sa amin, ang mga tanim na ube, may sariling balagan o trellis. May gapangang ginagawa para sa kanila ang magtatanim. May alloted space rin para sa kanila. Pag ginawa silang paningit lang sa ibang mga tanim, hindi sila lumalaki ng ayos. Pag minsan, alternate crop din ang ube. Halimbawa, inaantay pa ang planting season ng major crop, magtatanim muna ng mga ube. O, kaya, nasira ng bagyo ang sadyang tanim, lalagyan muna ang espasyo ng mga ube, para di masayang ang lupa at panahon…
Lumalaki at bumibigat ng husto ang tanim na ugat ng ube/ http://www.imagesphilippines.com
Pag inaani na ang mga tanim na ugat ng ube, sinlalaki ng sanggol na bata o mas malalaki pa, ahaha. May hawig din ang tuber na ube sa luya, parang ganoon din. Mas malaki lang ang size na inaabot ng mga ugat ng ube, kaysa sa ugat ng luya. Bale, ang tanim na luya, maaring lumaki ng kalahating kilo hanggang dalawang kilo ang mga galamay. Ang ube, mga dalawang kilo hanggang limang kilo ang inaabot na laki ng isang tanim. Nakakatuwa… 😉
Sa amin pala, pambenta sadya ang ube, kaya itinatanim. Cash crop, ibebenta sa mga mangangalakal ng gulay para dalhin sa malaking pamilihan. Ang gamit nito sa bahay o personal consumption, pang-special occasions lang, pag magha-halaya ng ube – pag pasko, Bagong Taon, pista at iba pang mahahalagang petsa. Kung hindi rin lang, ipagbibili ang inaning ube.
Paano na ang mga batang gaya namin noon, parating foraging for food sa loob ng mga balagan? Ahaha. Ay, di problema, sa totoo lang… Dito nag-a-apply ang sabi, Nature provides. Ahihi, paano? Ang ube ay namumunga, ganoon ka-simple at ganoon kadali… Bale, ang ugat o tuber na lumalaki sa ilalim ng lupa, iyon ang ipagbibili at ang bungang ube, pangkain ng mga batang makukulit at parating gutom, hihi. 😉
Ang bunga ng ube, sinlalaki marahil ng mga manggang Indian na may buto na, nakabitin itong mga bunga sa halaman/ marketmanila.com
Oo, mga kapatid, bumubunga ang ube ng ube rin. Totoo, walang halong biro… Kasinlalaki ng mga manggang bubot pa – ang bunga nito. Kita nyo ang Indian mango na ilang linggo pa lang namumunga? Parang ganoon kalalaki ang bunga ng halamang ube. Para silang pansabit sa palosebo, mga palamuti sa halaman. Pinipitas namin ang mga iyon noon at inilalaga, parang kamote… Ang galing ng kalikasan, hano? Pag naka-ipon kami ng mga kalahating kilo o isang kilo ng bungang ube, may pang-meryenda na kami, ahaha. 🙂
Ano’ng lasa ng bunga? Lasang ube, as in… Di nga, parang ugat rin ng ube. Ayon lang, mas maputla ang kulay nito kaysa sa ugat at mas mild ang lasa. Pag wala na kaming mahukay na ugat ng kamote noon, bunga ng mga ube naman ang kinukuha namin, pampakalma sa mga tiyang pirming gutom, hihi… Sa totoo lang, pag ang ugat ng ube ang inilaga, hindi gaanong masarap… Masyado itong kulay ube at concentrated ang lasa (parang squid). So, happy kami noon pag ang mga tanim na ube, namumunga na.
Personally, isa ang ube sa nakaka-amaze sa akin sa mga tanim sa amin. Kung ano ang ugat, siya ring bunga… Ang ugat ay for industrial consumption; ang bunga, for personal and immediate consumption ng nagtatanim. Bakit for industrial consumption? Napaparami kasi ang ube, kayang i-mass produce, kumbaga. Pag nahukay na sila at napagsama-sama, ibebenta sila ng maramihan. Kadalasan, industrial consumers ang bumibili ng mga ito.
Pag sinabing industrial consumers, mga mamimili silang hindi kaaagad iko-konsumo ang produktong nabili, kundi ipo-proseso pa nila iyon o gagawing ibang produkto, para maibenta. Ang halimbawa ng industrial consumer – ang mga may gilingan ng bigas sa palengke, ang may malalaking tindahan ng halo-halo at ang mga naglalagay ng ube sa garapon – sweets manufacturers. Pati rin ang mga confectionery and bakeries. Ayon…
Ganito pala ang itsura ng nilagang bunga ng ubeng binalatan/ marketmanila.com
Siyanga pala, medyo matagal ko nang gustong isulat ang tungkol sa ube, para sa mga pamangkin… Hindi na nila ito naabutan. Nakakakita na lang sila ng ube, pag may galing sa Baguio, nakalagay sa garapon, ahaha. Pag minsan, may ubeng ugat sa kusina ng mga bahay nila, bigay ng mga tiyahin namin sa bukid. Naka-stand by sa bilao sa sulok, kung ilang linggo, nag-aantay na may magsipag gumawa ng halaya, hihi… Pero hindi alam ng mga pamangkin – ang ube ay bumubunga. At, sa maraming taon, isa ito sa mga meryenda namin. 😉
doon po sa amin 
Posted by renxkyoko on Hunyo 25, 2013 at 3:45 hapon
We always have ube jam in our fridge, like right now. We buy it already ground, so we just cook, add milk, butter sugar… I’m the expert ube jam cook in the house.
Posted by doon po sa amin on Hunyo 25, 2013 at 3:56 hapon
hello, Ren… aha, mahilig ka rin sa ube, huli ka… 🙂 ang daya nyo, ground na? oo nga, time saver pag nagiling na ang ube at imi-mix na lang… teka, pahingi? 😉
Posted by renxkyoko on Hunyo 25, 2013 at 3:59 hapon
Right after commenting, I got up and went to the kitchen to eat some ube. Eeeek ! There is mold already ! I threw it away and told Mom. Kasi naman, nobody is eating anymore. Ha ha
Posted by doon po sa amin on Hunyo 25, 2013 at 4:03 hapon
ahaha, kasi, keraming food dyan sa inyo tapos, sino lang ang masipag kumain, haha… next time na gumawa ka uli ng ube jam, send it right here. 😉 cheers!
Posted by sjanima on Hunyo 25, 2013 at 4:03 hapon
ang ganda naman ng kwento mo, hindi ko naiisip pero kinukuha namin both laman sa lupa at yung nasa baging na bunga ng ube, noon yun. wala ng nagtatanim sa amin ngayon, sayang ang lupa saka hindi nakita ng mga anak ko yan 😦
Posted by doon po sa amin on Hunyo 25, 2013 at 6:44 hapon
salamat ho. 🙂 hala, hindi po masyadong masarap ang laman ng ube sa lupa unless gagawing halaya (sa akin lang). talaga, wala nang nagtatanim sa inyo ng ube, sayang naman. sayang din at di na nakita ng mga anak nyo, ms. S… 🙂
Posted by tetrara on Hunyo 25, 2013 at 5:36 hapon
pag iba gumagawa/nagluluto ng ube samin, masarap sa panlasa ko. pero pag yung sariling luto namin sa bahay, nakakaumay kainin. mas masarap talaga pag bigay ng iba hehe.
Posted by doon po sa amin on Hunyo 25, 2013 at 6:46 hapon
ay, gets ko rin ata yong mas masarap ang halayang ube pag iba ang gumawa, hihi. less interesting pag gawa sa sariling bahay. ba’t nga? 😉 hi, tetrara…
Posted by tetrara on Hunyo 25, 2013 at 7:12 hapon
so… pahinge hahaha 😀
Posted by doon po sa amin on Hunyo 25, 2013 at 7:13 hapon
hahaha, wala sa’min halaya these days, e. senyo, meron? 😉 padala mo rito, hihihi…
Posted by nadia on Hunyo 25, 2013 at 10:14 hapon
Wow, you have access to fresh ube, that too organic! Speaking of which, we do get halayang ube in the leading supermarkets here – imported all the way from the Philippines or Thailand. Makabili nga later after work…
Posted by doon po sa amin on Hunyo 25, 2013 at 10:36 hapon
ay, it’s cultivated in our place, dear. ahaha, talaga? ang galing naman. at sya na ang nag-crave. 😉 btw, mahal na rin ang halayang ube rito, lalo pag sa supermarket… how much there, yong nakalagay sa tin ng leche flan? at ang husay lang mag-Tagalog ng isa ryan, hihi. 😉
Posted by 25pesocupnoodles on Hunyo 26, 2013 at 12:17 umaga
yan ba e halaya?
Posted by doon po sa amin on Hunyo 26, 2013 at 3:57 hapon
tingin mo, Cup? 😉 ahihi, hellow!
Posted by Saraaaaa on Hunyo 26, 2013 at 2:33 hapon
Dahil dito, parang gusto ko tuloy kumain ng ube today. Yum!
Posted by doon po sa amin on Hunyo 26, 2013 at 3:40 hapon
hihi, salamat. ay, sya, kain ng ube, gow! teynks sa pagdaan, ha… 🙂
Posted by Ang Tambay na si MyR on Hunyo 28, 2013 at 1:01 umaga
halukay ube..halukayin mo ng todo!…masarap yan pag new year at xmas 😉 happy weekend te san..
Posted by doon po sa amin on Hunyo 28, 2013 at 10:25 umaga
ahihi, now ko lang ule narinig ang halukay ube, aliw… ay, myr, if you’ve experienced maghalo ng ube sa halaya, malalaman mo – mahirap ang gawain at sobrang matagal. di ko alam if kakayanin mong maghalukay nito ng bongga. sticky kaya masyado?
mai-move mo lang ng onti ang sandok sa kawa, mahusay ka na, hihi. masarap, lalagyan ng margarine, try mo… 🙂 happy Friday, kapatid. salamat sa visit. 🙂
Posted by Ang Tambay na si MyR on Hunyo 29, 2013 at 4:11 umaga
na try ko na po maghalo. sobrang mag eexert ka talaga ng effort. it will take time talaga bago siya maluto. i remember one time na gumawa kame ng ube, instead na asukal un ilalagay ko eh iodized salt ang nalagay ko,,ang alat tuloy ng ube at nasayang lang ung ilang oras na pag halo..hehehe..happy friday din sa iyo…
Posted by doon po sa amin on Hunyo 29, 2013 at 12:41 hapon
hihi. yun nga, effort kung sa effort ang paggawa ng halaya. the kind of food na one works hard for, sabihin pa… 😉 ay, sus, iodized salt, sindami ng asukal – tama ba naman yon, kapatid? try mong magtagal tagal sa kusina these days at nang mapamilyar sa pagluluto, hihi. kainaman na… 🙂 happy weekend sa ‘yow, Myr.
Posted by CrazyFrog on Hunyo 28, 2013 at 7:52 umaga
May bunga pala ube?!?!!! Hindi ko alam! Gusto ko matikman pareho ^_^ curious ako ei!
Sa holy land noon, ang ube namin eh powder na malagkit saka lalayan ng kulay…. Lasang ube na rin hihi
Hallo San! San kaya ako mkakahanap ng ube sa weekend?
Posted by doon po sa amin on Hunyo 28, 2013 at 10:32 umaga
yes, meron… about half ng size ng indian mango – pabilog, oval or hugis-puso ang mga bunga. basta, tip ko sa ‘yo – namumunga ang ube. ng ube rin, hihi…
malagkit powder na kinulayan, ang kulit… isipin mo na lang, ube nga! 😉 lagyan mo ng star margarine, dali… ^^
hanap ka sa market, this weekend, froggy. 🙂
Posted by CrazyFrog on Hunyo 28, 2013 at 10:40 umaga
Gagalugarin ko ang market para sa ube. Kamoteng kahoy nakakita na ko. Hindi ako bibili at sobrang malalaki… Hehhe
Posted by doon po sa amin on Hunyo 28, 2013 at 3:15 hapon
ay, masarap ang kamoteng kahoy, penge… ilalaga natin, bilis. wala akong nakikita nyan sa market recently… ewan ko lang sa sm groc, baka meron… gaano kalaki ang kamo’y sobrang lalaki. better enough lang, about 3 to 5 inches ang diameter, froggy. hellow! 😉
Posted by CrazyFrog on Hunyo 29, 2013 at 11:18 umaga
GaHITA! *_^ maugat n siguro ‘yon 😉
Posted by doon po sa amin on Hunyo 29, 2013 at 12:41 hapon
😉 🙂
Posted by ResidentPatriot on Hunyo 29, 2013 at 12:53 hapon
masarap ang ube, gusto ko ang ube, isulong ang maka-ubeng pilipinas 🙂
Posted by doon po sa amin on Hunyo 30, 2013 at 2:26 hapon
isulong! 😉
Posted by June on Hulyo 1, 2013 at 2:47 umaga
Ang ganda pala ng ube pag raw no? Ang weird, namumunga ang ube? Daming trivia nito Ate San! Salamat sa mga pamangkin mo at pati kami nabahagian ng iyong kwentong ube. 🙂
Posted by doon po sa amin on Hulyo 1, 2013 at 1:40 hapon
aye, kapatid. ube and other rootcrops, parang wonders of nature din…oo, namumunga ito, ang size, about half siguro ng mouse ng PC, haha. nakabitin sila sa baging – para sa mga bata. ang saya, di ba? sana, makakita ka nito, isang araw… 🙂
Posted by batopik on Hulyo 3, 2013 at 1:48 hapon
Last week nagube kami kaso lang nakakapagod haluin. Pero masarap ilagay sa halo-halo! Kung anong ugat siya ring bunga hahahaha! Natatawa ako dito sa article mo na to ate san! Hahaha! Kaway-kaway! Haha kuya pot.
Posted by doon po sa amin on Hulyo 3, 2013 at 7:59 hapon
haha, naghalo sya ng ube, nakakabit pa braso mo? hakhak. basta, bumubunga ang ube. dapat makakita ka ng bunga nito, sarap pag inilalaga… salamat sa pagbabasa. parang marathon reading gawa mo, a. kaway-kaway, Potpot mode. 🙂