Walang Bait

Pag may ginawang kabulastugan, napagsasabihan/ scribblings-reflections.blogspot.com

Kagaya rin sa ngayon, kaming mga bata noon ay nakakagalitan ng aming mga magulang dahil sinuway namin ang kanilang utos, dahil matigas ang aming ulo at dahil may ginawa kaming, sa sabi nila, hindi maganda. O, hindi tama.

 

Ang pangkalahatang alituntunin noon, habang pinagsasabihan o kinagagalitan ka ng nakatatanda sa iyo, huwag kang sasagot. Hintayin mo munang mailabas ang lahat ng galit at paninisi ng taong nagagalit sa iyo. Kapag humupa na ang emosyon, pag bumalik na sa normal ang kanyang boses at kapag tinanong ka na kung bakit mo ginawa o nagawa iyon, kung anuman iyon, saka ka lamang sumagot at magpaliwanag. Saka ka mangatwiran at humingi ng pasensya.

 

Siyempre, maraming klase ng pagkakasala ang maaring magawa, at ginagawa, ng isang bata.  By degrees din ang kaparusahang naghihintay sa maysala. Pag matindi talaga ang ginawa mo, hindi ka kakausapin ng mga magulang mo nang maghapon o magdamag. Pag katamtamang kasalanan, malamang ay kagagalitan ka o papaluin. Pag maliit lang o mild ang kasalanan, ang katapat noon ay masasabihan ang isang bata – ikaw – na wala kang bait.

 

Andito ang ilan sa mga kilos o gawaing naaalala ko pang pag ginawa mo noon ay tiyak na masasabihan ka.  O, mas malamang sa hindi, itatanong mismo sa iyo – wala ka bang bait?

 

Pag isinama mo sa malayu-layong kapitbahay ang iyong maliit na kapatid nang hindi mo sinuotan ng salawal. Ikaw ang nakatatandang kapatid. Binitbit mo sa iyong paggagala ang iyong kapatid na dalawa o tatlong taon pa lamang nang hindi mo binihisan nang ayos. Iyong tipong binitbit o inakay mo na lang basta. Iyon pala, wala siyang suot sa baba, pang-itaas lang. Nakarating kayo sa malayo sa inyong paghihikap. Pag-uwi nyo ngayon, humanda ka na.

 

Pag hindi mo binantayan ang sinaing at nasunog ito. Alas-singko y medya ng hapon, nagsaing ang kapatid mong nakatatanda. Pero dahil may pupuntahan pala siya, ibibilin niya ngayon sa iyong titingnan-tingnan mo ang sinaing. Ang ibig sabihin noon ay sisiguruhin mong maluluto iyon pero hindi masusunog. Dapat, pag kumulo na, aalisin mo ang mga gatong na kahoy at hahayaan mong maiga ang sinaing sa init lang ng baga. Pero dahil, halimbawa, busy ka sa paggagawa ng assignment, nakalimutan mo. Lagot ka ngayon.

 

Pag  ikaw ang taong-bahay at hindi ka nagsaing sa oras ng tanghalian o hapunan. Sabado, mag-a-alas-onse.  Naging busy ka uli, halimbawa, dahil nagpa-practise ka ng mga kanta sa hiniram mong songhits o kaya naman ay naggugupit ka ng kung anu-ano sa mga lumang magasin. Nalimutan mo na naman ang tungkulin mo kaugnay ng sinaing. Pagdating ng pamilya mo sa tanghali at wala pala kayong lutong kanin,  pasensyahan kayo. Walang sinuman sa pamilya ang pwedeng magtanggol sa iyo noon. Baka nga, ma-upgrade pa ang kaparusahan mo sa susunod na level – ang mapalo.

 

 

Pag nadumihan mo ang tapayang-inumin at hindi mo nilinis at hindi mo rin ipinaalam sa iba. Kung ang ibang tapayan sa kusina ang malagyan o mapatakan mo ng kaunting dumi sa iyong pagsaluk-salok ng tubig, wala ka pang maririnig na sabi. Ipapalinis lang sa iyo ang mga iyon at papapalitan ng tubig. Pag ang lalagyan na ng inumin ang napatakan ng mga mumo ng kanin o ibang dumi, kasalanan na iyon. May maririnig ka na. Pag pilyo o pilya ka pang bata at hindi mo agad sinabi, katakut-takot ang maririnig mo pag nadiskubre na. Hindi ka lang walang-ingat, ikaw rin ay…

 

Pag naibagsak mo ang radyo at hindi na ito gumana. Sabihin mo mang iisa lang ang radyo ninyo at marami kayong gustong makinig sa iba-ibang programa. Hindi excuse iyon para mabitawan at mailaglag mo ang mahalagang instrumento habang ito ay pinag-aagawan ninyong magkapatid. Ang patakaran, kung sino ang huling mayhawak bago ito nabagsak, siya ang masisisi. Pag ang tatay nyo na ang nagtanong kung nasaan na ang radyo, ituturo ka ng mga tingin ng mga kapatid mo. Sa presinto ka ngayon magpapaliwanag.

 

 

Pag ang perang ipinagpapabili sa iyo ng kailangan sa bahay ay ginastos mo para sa kendi at iba pang pagkain. Ito ay depende sa laki ng pangangailangan sa ipinapabili sa iyo. Pag pinabibili ka lang ng singkong bawang at natukso kang ibili iyon ng kendi, pwedeng umuwi ka agad at mangumpisal sa iyong nagawa. Baka maiintindihan ka pa, pahihingiin ka na lang ng bawang sa inyong Nanay (lola). Pero pag pinabibili ka na ng Marca Pina toyo at iyon lamang ang inyong uulamin sa hapunan, pag ginastos mo iyon sa mga makukulay at matatamis na display sa tindahan, makikita mo. Madiin at mabigat ang pagsasabi sa iyo: wala kang bait. Pag malakas ang loob mo at sumagot ka pa, posibleng ma-upgrade ka na naman.

 

Pag nagpakabasa ka sa ulan gayong pwede ka namang sumilong o  may payong o kapote namang pwedeng gamitin. Madali lang ang logic nito. Pag nabasa ka, ikaw ay magkakasakit. Pag nagkasakit ka, maraming mape-perwisyo, hindi lang ikaw. Tungkulin mong pangalagaan ang iyong sarili. Sa mga pagkakataong nalilimutan mo ito dahil sa pagmamadali o dahil sa kakulitan, andyan ang pamilya mo para sabihan ka.

 

 

Nauubos rin minsan ang pasensya ng magulang/ bible.ca

Pag sinabihan kang walang bait, ang karaniwang ibig sabihin noon ay wala kang wisdom para malaman ang tama sa mali. Ipinapahiwatig na ikaw ay immature at posible pa, wala kang konsiderasyon sa iba. Hindi ka nga pinalo, hindi ka nga kinagalitan nang husto, pero sinabihan ka namang walang bait. Medyo, masakit pakinggan. Pero, ang mas mahirap nito, pag diretso kang tinanong kung ikaw ba ay walang bait.

 

Heto na ngayon. Pag tinanong ka kung wala ka bang bait, huwag kang magkakamaling sumagot. Iyon ang mga tipo ng tanong na kahit pa-kanan o pa-kaliwa ang isagot mo, mapapahamak ka pa rin. Pag isinagot mong, ‘Oho, wala nga po,’ makakagalitan ka, panigurado. Sasabihin sa iyong ikaw ay pilosopo, adelantado, sumasagot sa matatanda, marunong nang mangatwiran at iba pang akusasyong lalong magpapahaba sa usapan.

 

Pag sinagot mo naman ang tanong ng ganito, ‘Meron ho, may bait naman ho ako,’ para kang tuwirang humanap ng away. Tandaang kaya ka pinagsasabihan ay dahil may ginawa kang bagay na hindi katanggap-tanggap. Sa oras na iyon, ang dapat mong postura ay mapagkumbaba. Maaaring ipinagtatanggol mo lamang ang iyong sarili kaya nakuha mo pang sumagot. Pero, hindi iyon ang sandali to prove your innocence. Pag ginawa mo iyon, pag tinangka mong itanggi ang kawalan mo ng bait, lalo mo lamang pinalalalim ang akusasyon sa iyo. Pinatutunayan mo lamang na ganoon ka nga – walang bait.

 

Ang dapat mong gawin ay tumungo na lamang at tanggapin sa sarili – kung meron ka man nito – pana-panahon nga, ito ay iyong naiwawaglit.

Matapos makagalitan/ thai-blogs.com

 

* Huling binago ni Doon Po sa Amin noong ika-20 ng Nobyembre 2010 para idagdag ang mga larawan.